Η θεωρία του Alfred Adler
Ο Άλφρεντ Άντλερ θεωρείται ο πρώτος “ψυχολόγος της κοινότητας” λόγω της πρωτοποριακής σημασίας που έδωσε στη ζωή της κοινότητας και στη συνεργασία μεταξύ των ανθρώπων (Ansbacher & Ansbacher, 1956). Η θεωρία του είναι ολιστική, καθώς υποστηρίζει ότι η προσωπικότητα του ατόμου δεν απαρτίζεται από ξεχωριστά μέρη, αλλά λειτουργεί ως μια αδιαίρετη ολότητα που αλληλεπιδρά με το εξωτερικό περιβάλλον (Adler, 1927). Επιπλέον, η θεωρία του χαρακτηρίζεται ως τελεολογική, καθώς ο Άντλερ υποστηρίζει ότι κάθε ανθρώπινη συμπεριφορά υποκινείται από έναν σκοπό και ότι ο άνθρωπος μπορεί να κατανοηθεί μόνο εάν εξεταστεί ο στόχος του (Adler, 1933).
Οι βασικές αρχές της Αντλεριανής θεωρίας περιλαμβάνουν την προσπάθεια για Ανωτερότητα, την Ιδιωτική Λογική, την Συνεργασία και την Ατομική Ευθύνη, το Κοινωνικό Ενδιαφέρον, το Σχήμα Ζωής, την Ισοτιμία και την Ενθάρρυνση (Ansbacher & Ansbacher, 1956). Σύμφωνα με τον Άντλερ, οι άνθρωποι γεννιούνται με μια βιολογική ανεπάρκεια που προκαλεί αισθήματα κατωτερότητας, τα οποία προσπαθούν να αντισταθμίσουν. Αυτή η προσπάθεια οδηγεί στη μετάβαση από το «πλην» στο «συν» (Adler, 1927). Ένα άτομο που επιδιώκει αποκλειστικά το προσωπικό του όφελος θεωρείται κοινωνικά μη χρήσιμο, ενώ το άτομο που αγωνίζεται για την επιτυχία ολόκληρης της ανθρωπότητας θεωρείται κοινωνικά υγιές (Adler, 1933).
Ο Άντλερ πίστευε ότι ο καθοριστικός παράγοντας για την ανάπτυξη του χαρακτήρα δεν είναι το περιβάλλον, αλλά η στάση που υιοθετεί το άτομο απέναντι στο περιβάλλον και ο σκοπός που προσπαθεί να επιτύχει μέσω των πράξεων του (Fiebert, 1997). Αυτή η στάση καθορίζει όλες τις ενέργειες του ατόμου και σχηματίζει την προσωπικότητά του. Ο ίδιος υποστήριξε ότι η ανθρώπινη προσωπικότητα λειτουργεί ως μια Ενιαία και Συνεπής Ολότητα που καθοδηγείται από τον Σκοπό της (Adler, 1927).
Η ατομική ποικιλομορφία, σύμφωνα με τον Άντλερ, αποτελεί προϊόν του μοναδικού “σχήματος ζωής” του κάθε ατόμου, το οποίο περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο ένα άτομο αντιλαμβάνεται τον εαυτό του, τους άλλους και τη ζωή (Adler, 1933). Το σχήμα ζωής παραμένει σχετικά σταθερό, καθώς βασίζεται σε θεμελιώδεις πεποιθήσεις που διαμορφώνονται νωρίς στη ζωή και επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο το άτομο ερμηνεύει τα νέα γεγονότα (Ansbacher & Ansbacher, 1956).
Ο Άντλερ υπογράμμισε τη σημασία της δημιουργικής δύναμης, που τοποθετεί την ευθύνη για την ανάπτυξη της προσωπικότητας στα χέρια του ίδιου του ατόμου. Αν και η οικογενειακή ζωή και οι πρώιμες εμπειρίες αποτελούν σημαντικό πλαίσιο, κάθε παιδί ερμηνεύει και αξιοποιεί αυτές τις εμπειρίες με μοναδικό τρόπο, δημιουργώντας το δικό του σχήμα ζωής (Adler, 1927). Η αξία κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας πρέπει να αξιολογείται από την προοπτική του κοινωνικού ενδιαφέροντος (Adler, 1933).
Βιβλιογραφικές Αναφορές
Adler, A. (1927). Understanding human nature. Greenberg.
Adler, A. (1933). Social interest: A challenge to mankind. Faber & Faber.
Ansbacher, H. L., & Ansbacher, R. R. (1956). The individual psychology of Alfred Adler. Basic Books.
Fiebert, M. S. (1997). Alfred Adler’s influence on the development of psychology. Journal of Individual Psychology, 53(2), 123–137.
